واحد تومان از کجا آمده است؟

  واحد پول ایران بر مبنای «دینار» بنا شده. دینار، واحد قدیمی پول روم و بعد امپراتوری روم شرقی بود و «دیناریوس» خوانده می شد. یک دیناریوس روم شرقی برابر با یک سکه نقره بود که وزنش در مواقع مختلف فرق می کرد. این واحد پول بعد از فتح اراضی روم شرقی به دست مسلمانان، از طرف اونها به عنوان نام واحد پول انتخاب شد و تبدیل شد به دیناری که امروزه هم در کشورهای عربی از آن استفاده می شود. به همین ترتیب، سلطنتها و حکومتهای ایرانی هم از دینار استفاده می کردند. اما به تدریج، در نتیجه تورم و بی ارزش شدن پول، احتیاج به واحدهای پولی بزرگتر پیش اومد. این واحدها همه بر مبنای دینار بنا شده بودند.

 اولین واحد پولی، سکه صد دینار (صنار) بود که توسط سلطان محمود غزنوی ضرب شد و به اسم  «محمودی» نامیده می شد.

 در همان زمان، شاهان سامانی ماورالنهر، سکه های نقره پنجاه دیناری ضرب کردند که «شاهی» نامیده می شد. در حقیقت، یک شاهی، نصف یک محمودی یا به عبارت دیگر، یک محمودی، دو شاهی بود.  تا زمانهایی  سکه های نقره مورد استفاده،  شاهی و محمودی بودند.

واحدهای دیگری مثل «قران» (هزار دینار) و تومان (10000) دینار، فقط واحد محاسبه بودند و عملا" هیچ سکه ای به نام قران یا تومان ضرب نمی شد (کلمه تومان از لفظ مغولی تومان به معنی ده هزار است. نمونه اش رو در منصب «تومان باشی» می شود دید: فرمانده ده هزار نفر).

 در دوره صفوی، شاه عباس شروع به ضرب یک سکه کرد به ارزش 200 دینار یا دو محمودی. این سکه به «عباسی» معروف شد و بسیار مورد استفاده قرار  گرفت. در همین زمان، به علت رابطه پرتغال با ایران، سکه های پرتغالی در ایران رایج شد. این سکه ها «رئال» نام داشتند ( که هنوز هم واحد پول بعضی از مستعمرات سابق پرتغال، مثل برزیل است). این واحد پول، بر مبنای وزنش، مطابق 1175 دینار گرفته شد و در ایران به این اندازه خریده می شد.

سکه رئال پرتغال در ایران به عنوان ریال رواج پیدا کرد به این ترتیب دولت ایران  دست به ضرب سکه های ریال زد که برای مبالغ بالا بکار می رفت.

 در اواخر قرن هجدهم میلادی، نادرشاه افشار هم یک نوع سکه به ارزش 500 دینار ضرب کرد که به اسم خودش «نادری» خوانده می شد، اما خیلی زود در فرهنگ عام به جای لفظ نادری، استفاده از لفظ «ده شاهی» (شاهی= پنجاه دینار: 500 دینار= ده شاهی) رواج پیدا کرد.

 در طول سلطنت قاجار، سکه های مورد استفاده در ایران، شاهی، صنار، عباسی، و ده شاهی بودند، و در اواخر دوره قاجار، سکه های هزار دیناری و دوهزار دیناری هم ضرب شدند (یک قرانی و «دوزاری»). 

 در ابتدای سلطنت پهلوی  برای یکدست شدن واحد پول ایران، سکه های ریال بجای 1175 دینار به مبلغ 1000 دینار ( مطابق قران) کاهش داده شدند و واحد پول «ریال» نام گرفت.  در همان دوران پهلوی هم بعد از تورمهای اقتصادی مختلف و رواج پول کاغذی، اسکناسهای پنج ریالی و ده ریالی (یک تومانی) چاپ شدند.

تومان به عنوان واژه‌ای که امروز کاربردی بیشتر از ریال، واحد پول رسمی دارد، از واژه ترکی به معنای ده‌هزار وارد زبان فارسی شده است. تومان تا پیش از 1310 واحد پولی معادل با 10000 دینار بوده است. پیش از آن ،‌حدفاصل سال‌های 1798 تا 1825 میلادی تومان واحدی معادل 8 ریال بوده‌ است ، که هر ریال خود معادل 1250 دینار می‌بوده. در این دوران یک قران واحدی برابر 1000 دینار یا یک دهم تومان بود. اما پس از سال‌ 1932 میلادی، 1310 هجری شمسی هر تومان با 10 ریال معادل شد و از آن پس تومان، عملا واحد پول غیر رسمی در زندگی روزمره ایرانیان شد.

ذرع یا ارش

ذرع یا اَرش واحد طول (درازا) در ایام قدیم بوده است.
ذرع معمول و متداول که تا این اواخر بین پارچه فروشان و بزاز های بازار متداول بود و میله ای نیز به همین نام داشته اند ۱۰۴ سانتیمتر هست و هنوز هم معروف هست که هر ذرع ۱۰۴ سانتیمتر می‌باشد. و آن مقداری باشد معین از سر انگشت میانین یک دست تا سر انگشت میانین دستی دیگر چون کسی دستها را از هم گشاده دارد. یا از سر انگشت میانین تا مرفق که بندگاه ساعد و بازو است.

البته ذرع قدیمی تری نیز در ایران نیز بوده است که به گفته نجم الدوله در کتاب کفایت الحساب، معادل ۴۵ سانتیمتر محاسبه شده است و در اصطلاح به آن ذرع شرعی می‌گویند. ذرع شرعی را معادل ۲ وجب می دانستند و با احتساب اینکه هر وجب بیست و دو و نیم سانتیمتر هست، به عدد ۴۵ سانتیمتر به ازای هر ذرع شرعی می‌رسیم.
در بخش مقیاسهای کتاب الاصفهان نوشته میر سید علی جناب، واحد دیگری به نام ذراع گفته شده که آن را معادل دو کف پا دانسته اند. و در همین قسمت از کتاب مذکور ذکر شده که قدیمی ترین ذرع یا ارش مربوط به ایران باستان بوده است. سیاحان فرانسوی گفته اند سنگ مرمر سیاهی از خرابه‌های تخت جمشید پیدا شده است که نام داریوش پسر هیستاسب بر آن حک شده است و براساس آن ارش یا ذرع باستانی ایران معادل پنجاه و چهار ممیز نیم سانتیمتر بوده است و هر کف پا نیز معادل ۳۲ سانتیمتر بوده است.

حیوانات

نام حیوانات به زبان انگلیسی

نام	معادل فارسی	نام	معادل فارسی
bull	گاو نر	fox	روباه
cow	گاو ماده	bear	خرس
calf	گوساله	polar bear	خرس قطبی
horse	اسب	koala bear	کوالا
mule	قاطر	panda	خرس پاندا
pony	اسب کوتاه	wolf	گرگ
donkey	الاغ	tiger	ببر
sheep	گوسفند	lion	شیر
lamb	بره	leopard	پلنگ
goat	بز	hyena	کفتار
kid	بزغاله	elephant	فیل
pig	خوک، گراز	zebra	گورخر
sow	ماده خوک بالغ	giraffe	زرافه
piglet	بچه خوک	buffalo	بوفالو
cat	گربه	camel	شتر
dog	سگ	raccoon	راکون
mouse	موش	skunk	راسو
bat	خفاش	beaver	سگ آبی
squirrel	سنجاب	boar	گراز نر
chipmunk	سنجاب راه راه	possum	صاریغ
rabbit	خرگوش	kangaroo	کانگورو
moose	گوزن شمالی	porcupine	جوجه تیغی
buck	گوزن نر، خرگوش نر	mole	موش کور
doe	گوزن‌ماده،خرگوش‌ماده	armadillo	گورکن
fawn	آهو بره	anteater	مورچه خوار
ram	قوچ، گوسفند نر	gorilla	گوریل
monkey	میمون	hippo	اسب آبی
jack	الاغ نر اخته نشده	muskrat	موش آبی
deer	اهوی‌ کوهی	rat/ vole	موش صحرایی
antelope	بزکوهى	ape	میمون‌، بوزینه‌
basset	نوعی‌ سگ‌ شکاری‌ پا کوتاه‌	bitch	سگ‌ ماده‌
buffalo	گاومیش	ram	گوسفند نر
alligator	تمساح	ewe	گوسفند ماده
crocodile	سوسمار	snake	مار
puppy	سگ توله	ass	خر
tortoise	لاک‌ پشت‌	owl	جغد